การพัฒนาบทเรียนภูมิปัญญาท้องถิ่นและศูนย์การเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมของชุมชนในเขตอำเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษารวบรวมและพัฒนาบทเรียนภูมิปัญญาท้องถิ่นในเขตอำเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ และ 2) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาศูนย์เรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมของชุมชนตามบริบทของชุมชนในเขตอำเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ การวิจัยในครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพแบบมีส่วนร่วม กลุ่มตัวอย่าง คือ 1) เจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชนอำเภอบางพลี จำนวน 2 คน 2) ประธานคณะกรรมการหมู่บ้าน จำนวน 83 คน 3) ผู้บริหารสถานศึกษาในเขตอำเภอบางพลี จำนวน 51 คน 4) ผู้ทรงภูมิปัญญา จำนวน 36 คน และ 5) ผู้เชี่ยวชาญจากสถาบันอุดมศึกษาและนักวิชาการอิสระ จำนวน 12 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล คือ 1) แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างสำหรับศึกษารวบรวมข้อมูลบริบทของชุมชน 2) แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างสำหรับศึกษาและพัฒนาบทเรียนภูมิปัญญาท้องถิ่น และ 3) แนวคำถามสำหรับการสนทนากลุ่มสำหรับศึกษาสถานการณ์ ปัญหา และแนวทางการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมของชุมชนตามบริบทของชุมชนในเขตอำเภอบางพลี การวิเคราะห์ข้อมูลโดยการแจกแจงความถี่ หาค่าร้อยละ และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1. บทเรียนภูมิปัญญาท้องถิ่นในเขตอำเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 41 ผลิตภัณฑ์/ผลงาน ของผู้ทรงภูมิปัญญา 36 คน แบ่งเป็น 7 ด้าน คือ 1) การเกษตร 2) อาหารและขนม 3) งานประดิษฐ์ 4) หัตถกรรม 5) ดนตรีนาฏศิลป์ 6) ยาสมุนไพร และ 7) การนวดแผนโบราณ บทเรียนภูมิปัญญาแต่ละบทประกอบด้วย 1) ประวัติผู้ทรงภูมิปัญญา 2) กระบวนการเรียนรู้สั่งสมประสบการณ์ 3) การถ่ายทอดประสบการณ์/ภูมิปัญญา 3) ลักษณะผลิตภัณฑ์/ผลงาน และ 4) ขั้นตอนการผลิต/การดำเนินการ 2. แนวทางในการพัฒนาศูนย์เรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมชองชุมชนตามบริบทของชุมชนในเขตอำเภอบางพลี แบ่งเป็น 5 ด้านหลัก คือ 1) ด้านอาคารสถานที่และสิ่งอำนวยความสะดวก 2) ด้านวัสดุอุปกรณ์และสื่อการเรียนการสอน 3) ด้านการจัดการเรียนการสอนและการถ่ายทอดภูมิปัญญา 4) ด้านบุคลากรและการบริหารจัดการ และ 4) ด้านงบประมาณสนับสนุนและการบริหารจัดการ