การพัฒนากระบวนการเรียนรู้การบริหารจัดการที่ดีและการออกแบบผลิตภัณฑ์ของวิสาหกิจ ชุมชนเขตธนบุรีโดยชุมชนมีส่วนร่วมเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งของเศรษฐกิจชุมชนอย่างยั่งยืน ตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สภาพและปัจจัยเงื่อนไขการบริหารจัดการและการออกแบบผลิตภัณฑ์ของวิสาหกิจชุมชนเขตธนบุรี 2) เพื่อพัฒนากระบวนการเรียนรู้การบริหารจัดการที่ดีของวิสาหกิจชุมชนเขตธนบุรี โดยชุมชนมีส่วนร่วมตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 3) เพื่อพัฒนากระบวนการเรียนรู้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ของวิสาหกิจชุมชนเขตธนบุรี โดยกรณีศึกษา คือ กลุ่มวิสาหกิจชุมชนขนมบดิน และกลุ่มวิสาหกิจชุมชนปลาตะเพียนฉลุไทยลายวิจิตร ผู้ให้ข้อมูล คือ ผู้นำและสมาชิกกลุ่มรวม 20 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก แนวคำถามการสนทนากลุ่ม และการสังเกตอย่างมีส่วนร่วมและการสังเกตอย่างไม่มีส่วนร่วมแบบสอบถามความพึงพอใจ การวิเคราะห์ข้อมูล ใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า สภาพการบริหารงานของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนมีองค์ความรู้ภูมิปัญญา คุณค่าความเชื่อด้านศาสนาและวิถีวัฒนธรรม มีเครือข่ายทางสังคม การดำเนินชีวิตเรียบง่ายยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง การบริหารจัดการการผลิตนำองค์ความรู้เดิมมาพัฒนาต่อยอด การเงินยังไม่มีระบบ การตลาดจำหน่ายตามสถานที่จัดแสดงสินค้า บุคลากรสืบทอดในครอบครัว ปัจจัยที่ส่งเสริม ได้แก่ องค์ความรู้ภูมิปัญญา ความสัมพันธ์ในกลุ่มและชุมชน คุณค่าความเชื่อในศาสนาและศิลปวัฒนธรรม ปัจจัยที่เป็นอุปสรรค ได้แก่ ขาดการประชาสัมพันธ์สินค้า การออกแบบผลิตภัณฑ์ การส่งเสริมจากภาครัฐ และการขยายช่องทางการจำหน่าย การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ในการบริหารจัดการที่ดีดำเนินการตามขั้นตอนคือ 1)ขั้นการวางแผน(plan) 2)ขั้นการปฏิบัติการและสังเกตผล (act and observe) 3)ขั้นสะท้อนความคิด (reflect)ในการบริหารจัดการ 4 ด้าน คือ การผลิต การตลาด การเงิน และบุคลากร เริ่มจากการวิเคราะห์ความต้องการ ปฏิบัติการศึกษาดูงานหลักเศรษฐกิจพอเพียง จัดอบรมเชิงปฏิบัติการด้านการเงิน การตลาด และร่วมสร้างทายาททางธุรกิจ ผลการพัฒนาด้านการผลิต กลุ่มขนมบดินได้พัฒนา ตกแต่งหน้าขนมบรรจุในบรรจุภัณฑ์ใหม่ที่ได้จากงานวิจัยนี้ กลุ่มปลาตะเพียนฉลุไทยลายวิจิตรได้พัฒนาลวดลายปลาตะเพียนและบรรจุในบรรจุภัณฑ์ที่ออกแบบใหม่ การทำบัญชีรับจ่ายมีระบบและต่อเนื่อง เพิ่มช่องทางการจำหน่ายผ่านสื่อออนไลน์และทายาทธุรกิจร่วมพัฒนาสืบทอดกิจการ การพัฒนากระบวนการเรียนรู้การออกแบบผลิตภัณฑ์โดยวิเคราะห์ผลิตภัณฑ์ อบรมการออกแบบภาพลักษณ์ผลิตภัณฑ์ ปฏิบัติการพัฒนาออกแบบบรรจุภัณฑ์และตราสัญลักษณ์ สื่อสารเรื่องราว คุณค่าทางวัฒนธรรม วิถีชีวิต ลงในตราสัญลักษณ์และบรรจุภัณฑ์ของสินค้า การพัฒนาตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงทำให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนสามารถพึ่งตนเอง มีความร่วมมือกันในชุมชนและร่วมมือกับหน่วยงานภายนอก