การพัฒนาโปรแกรมเสริมสร้างการเห็นคุณค่าของตนเองสำหรับผู้สูงอายุในชุมชนเขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อการศึกษาองค์ประกอบการเห็นคุณค่าและพัฒนาโปรแกรมเสริมสร้างการเห็นคุณค่าของตนเองสำหรับผู้สูงอายุในชุมชนเขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร โดยกำหนดขอบเขตของการศึกษาเป็น 2 ระยะ คือ ระยะที่ 1 การวิจัยในระยะนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ประกอบการเห็นคุณค่าของตนเองสำหรับผู้สูงอายุในชุมชนเขตธนบุรี ประชากรและตัวอย่างของการศึกษาแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ 1 ผู้ให้ข้อมูลในการเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยการเลือกผู้ให้ข้อมูลแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จำนวน 5 คน ได้แก่ ผู้นำชุมชน นักสังคมสงเคราะห์ ครู นักจิตวิทยา และพยาบาลวิชาชีพ กลุ่มที่ 2 ตัวอย่างที่ใช้ในการเก็บข้อมูลเชิงปริมาณในการศึกษาองค์ประกอบการเห็นคุณค่าของตนเองเป็นผู้สูงอายุ จำนวน 500 คน ซึ่งได้จากการสุ่มแบบหลายขั้นตอน (Multi-Stage Random Sampling) นำมาซึ่งได้องค์ประกอบการเห็นคุณค่าของตนเองสำหรับผู้สูงอายุจนนำไปสู่งานวิจัยในระยะที่ 2 เพื่อพัฒนาโปรแกรมเสริมสร้างการเห็นคุณค่าของตนเองสำหรับผู้สูงอายุ โดยการประยุกต์หลักการและเทคนิคทางด้านจิตวิทยาเป็นพื้นฐาน และใช้ทฤษฎีและเทคนิคการให้คำปรึกษากลุ่ม ตลอดจนหลักการและเทคนิคการฝึกอบรม ที่มีความสอดคล้องกับองค์ประกอบและตัวชี้วัดของการเห็นคุณค่าของตนเอง ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ 1. การศึกษาองค์ประกอบของการเห็นคุณค่าของตนเองสำหรับผู้สูงอายุในชุมชนเขตธนบุรี พบว่า โมเดลการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยันขององค์ประกอบของการเห็นคุณค่าของตนเองสำหรับผู้สูงอายุ ประกอบด้วย 2 องค์ประกอบ และ 7 ตัวชี้วัด ดังนี้ องค์ประกอบที่ 1 องค์ประกอบด้านตนเอง ตัวชี้วัด ประกอบด้วย 1.1 ความเชื่อมั่นในตนเอง (Self – confidence) 1.2 ความพึงพอใจในตนเอง (Self-satisfaction) 1.3 การเคารพตนเอง (Self-respect) 1.4 ความรับผิดชอบต่อตนเอง (Self-responsibility) 1.5 การกล้าแสดงออก (Self- assertiveness) และองค์ประกอบที่ 2 องค์ประกอบด้านสังคม ตัวชี้วัด ประกอบด้วย 2.1 ความรับผิดชอบต่อสังคม (Social-responsibility) 2.2 การมีสัมพันธภาพอันดี (Good relationships) มีค่าความสอดคลองกับข้อมูลเชิงประจักษ์ มีน้ำหนักองค์ประกอบมาตรฐานอยู่ในเกณฑ์สูง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และสามารถวัดองค์ประกอบของการเห็นคุณค่าของตนเองได้ 2. โปรแกรมเสริมสร้างการเห็นคุณค่าของตนเองสำหรับผู้สูงอายุในชุมชนเขตธนบุรี ประกอบด้วย 3 ขั้นตอน คือ ขั้นเริ่มต้น ขั้นดำเนินการ และขั้นสรุป โดยการประยุกต์หลักการและเทคนิคทางด้านจิตวิทยาเป็นพื้นฐาน และใช้ทฤษฎีและเทคนิคการให้คำปรึกษากลุ่ม ตลอดจนหลักการและเทคนิคการฝึกอบรมมาใช้ในการพัฒนาโปรแกรมเสริมสร้างการเห็นคุณค่าของตนเองสำหรับผู้สูงอายุในชุมชนเขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร