การเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมของที่อยู่อาศัยชาวกะเหรี่ยง : กรณีศึกษาหมู่บ้านทุ่งมะเซอย่อ ตำบลบ้องตี้ อำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี

Abstract

การวิจัยนี้มุ่งศึกษาการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมของที่อยู่อาศัยและปัจจัยต่าง ๆ ที่ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในหมู่บ้านทุ่งมะเซอย่อ ตำบลบ้องตี้ อำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี ซึ่งเป็นการศึกษาวิจัยแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research: PAR) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ โดยมีประชาชนในพื้นที่เป็นผู้ร่วมวิเคราะห์และตรวจสอบข้อมูล คือ บุคคลภูมิปัญญา ผู้ใหญ่บ้าน สมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบล และชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ ซึ่งจะวิเคราะห์ข้อมูลในด้านการเปลี่ยนแปลงของรูปแบบและลักษณะของที่อยู่อาศัย และวิเคราะห์ถึงเหตุปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลง ด้วยการยืนบนฐานทฤษฏีการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม ทฤษฏีการแพร่กระจายทางวัฒนธรรม และทฤษฏีนิเวศวิทยาวัฒนธรรม ผลการศึกษาพบว่าลักษณะที่อยู่อาศัยของชาวกะเหรี่ยงมีการปรับเปลี่ยนและเปลี่ยนแปลงไปตามสังคมและวัฒนธรรม ในปัจจุบันรูปแบบและลักษณะของที่อยู่อาศัยชาวกะเหรี่ยงจะมี 2 ลักษณะ คือ (1) บ้านกะเหรี่ยงแบบดั้งเดิม ซึ่งจะใช้วัสดุธรรมชาติในการสร้างบ้าน นับเป็นภูมิปัญญาที่เก่าแก่ของชุมชน (2) บ้านกะเหรี่ยงแบบปัจจุบัน ประกอบด้วย บ้านกะเหรี่ยงแบบกึ่งสังคมเมือง และบ้านกะเหรี่ยงแบบสมัยใหม่ ปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของที่อยู่อาศัยดังกล่าว ประกอบด้วย 3 ปัจจัย คือ (1) ปัจจัยทางสังคมและวัฒนธรรม (2) ปัจจัยทางเศรษฐกิจ (3) ปัจจัยทางการเมืองการปกครอง ซึ่งเหตุปัจจัยดังกล่าวทำให้วิถีการดำรงอยู่ของชาวกะเหรี่ยงหมู่บ้านทุ่งมะเซอย่อต้องปรับเปลี่ยนไปอย่างเป็นพลวัต