อวิชชาในพระสุตตันตปิฎกที่มีผลต่อปัญหา และแนวทางการแก้ไขปัญหาในสังคมไทย

Abstract

การศึกษาวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิดอาวิชชาในคัมภีร์พระสุตตันตปิฎก ศึกาาบทบาทและความสัมพันธ์ระหว่างอวิชบากับหลักธรรมยื่นในพระพุทธศาสนาเถรวาท และศึกษากรอบแนวคิดของอวิชชาที่ปรากฎในพระสุตตันตปิฎก เพื่อมองปัญหาและแนวทางการแก้ไขปัญหาในสังคมไทย โดยศึกษาเอกสารที่เกี่ยวกับแนวคิดอวิชชา รวมทั้งสิ้น 168 เล่ม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีเรียงลำดับประเด็นสำคัญตามวัตถุประสงค์แล้วนำมาเชื่อมโยงกัน จากนั้นนำเสนอผลการวิจัยในรูปแบบพรรณนาวิเคราะห์ ผละการศึกษาพบว่า อวิชชาในคัมภรี์พระสุตตนตปิฎกคือความไม่รู้อริยสัจ 4 ซึ่งไม่ได้เป็นเพียงสภาวะของกิเลสที่มีการเกิดับไปพร้อมกับจิตเท่านั้น แต่อวิชชายังมีความสำคัยต่อชีวิตของมนุษย์ในฐานะที่เป็นบ่อเกิดแห่งปัญหาและเป็นที่มาของความทุกข์ บทบาทและความสัพันธ์ระหว่างอวิชชากับหลักธรรมอื่นในพระพุทธศาสนาเถรวาท พบว่าหลักธรรมฝ่ายเกิดอวิชชา ได้แก่ อาสวะ อโยนิโสมนสิการ นิวรณ์ และทิฏฐิทั้งหมดนี้มีความสัมพันธ์กับอวิชชาในลักษณะที่ต่างอิงอาศัยกันเกิด หลักธรรมฝ่ายดับอวิชชา ได้แก่ โยนิโสมนสิการ มรรคมีองค์ 8 วิชชา และปฏิจจสมุปบาทฝ่ายปฏิโลก (ดับทุกข์) กรอบแนวคิดของอวิชชาในพระพุทธศาสนาที่ปรากฎในพระสุตตันตปิฎก เพื่อมองปัญหาและแนวทางการแก้ไขปัญหาในสังคมไทย พบว่า ความไม่รู้ในเหตุปัจจัยตามหลักปฎิจจสมุปบาทเป็นจุดเริ่มต้นของอวิชชาหรือจุดเริ่มต้นของปัญหาในสังคมไทย ได้แก่ ปัญหาระดับสังคม เช่น ปัญหาการศึกษา ปัญหาความยากจน ปัญหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเสื่อมโทรม ปัญหาการทุจริตคอร์รัปชั่น ส่วนปัญหาระดับบุคคล เช่น ปัญหาระหว่างผู้ร่วมงาน ปัญหาครอบครัว ปัญหาทั้งสองระดับดังกล่าวจะต้องดับด้วยการใช้ปัญญาตามแนวทางแห่งพระพุทธศาสนา คือการปฏิบัติตามหลักอริยสัจ หลักโยนิโสมนสิการ และหลักอิทัปปัจจยตา