พระสถาปนา พุทธิวังโสกับภูมิปัญญาไทยในการพัฒนาประติมากรรม โดยการนำวัสดุที่ใช้แล้วกลับมาใช้ใหม่

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ความเป็นมาของแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์การทำประติมากรรม โดยการนำวัสดุที่ใช้แล้วกลับมาใช้ใหม่ 2) ภูมิปัญญาไทยในการทำประติมากรรม และ 3) แนวทางอนุรักษ์ รวมทั้งการถ่ายทอดในการทำประติมากรรมของพระสถาปนา พุทธิวังโส ให้สืบทอดเป็นมรดกไทยต่อไป ในเขตชุมชนบางกอกน้อย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ประชากรที่ใช้ในการวิจัยมี 2 กลุ่ม ได้แก่ ผู้ถ่ายทอดภูมิปัญญาไทย และผู้รับการถ่ายทอด วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย การศึกษา การสำรวจ การสัมภาษณ์ การสังเกตการศึกษาเอกสารอ้างอิง การสนทนากลุ่ม และการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาตามประเด็นสำคัญ ผลการวิจัย พบว่า 1) พระสถาปนา พุทธิวังโส เป็นผู้ทรงคุณวุฒิและผู้นำทางด้านภูมิปัญญาไทยอย่างแท้จริง ในการพัฒนาประติมากรรมโดยการนำวัสดุที่ใช้แล้วกลับมาใช้ใหม่ โดยมีแรงบันดาลใจจากการรักธรรมชาติ รักต้นไม้ และสัตว์เลี้ยง มีประสบการณ์เกี่ยวกับวิถีชีวิตสัตว์และสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ยังได้ศึกษาเกี่ยวกับการก่อสร้าง และสังเกตการณ์การทำงานของผู้รู้ ซึ่งเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น 2) พระสถาปนา พุทธิวังโส มีกระบวนการทำประติมากรรมโดยการนำวัสดุที่ใช้แล้วกลับมาใช้ใหม่ 8 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนการสำรวจพื้นที่ ขั้นตอนการออกแบบ ขั้นตอนการประกอบโครงสร้าง ขั้นตอนการปั้น ขั้นตอนตรวจสอบและการตกแต่ง ขั้นตอนการแต่งสีและเคลือบสี ขั้นตอนการติดตั้งชิ้นงาน และขั้นตอนการทดสอบระบบ 3) แนวทางอนุรักษ์และพัฒนาภูมิปัญญาไทย ท่านมีกระบวนการวิเคราะห์สภาพปัญหาในปัจจุบัน ค้นคิดแนวทางที่จะอนุรักษ์และพัฒนา รวมทั้งการถ่ายทอดองค์ความรู้ให้แก่บุคคลในหน่วยงานต่างๆ เพื่อให้คนรุ่นหลังรู้จักรักษาสิ่งแวดล้อมที่อยู่รอบตัว โดยเน้นการนำวัสดุที่ใช้แล้วกลับมาใช้ใหม่ให้มีประโยชน์ และเน้นการสร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมให้คงอยู่อย่างยั่งยืน องค์ประกอบในการถ่ายทอด ผู้รับการถ่ายทอด และวิธีการถ่ายทอด ได้แก่ การสังเกต การฝึกทำด้วยตนเอง การฝึกปฏิบัติจากเพื่อนบ้านที่เป็นผู้รู้ และการเข้ารับการฝึกอบรมจากหน่วยงานอื่น