การพัฒนาการบริหารจัดการแหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงในชุมชนเขตธนบุรี

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) แหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ในชุมชนเขตธนบุรี 2)สภาพและปัญหาการใช้แหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่เอื้อต่อการศึกษาของสถานศึกษาในเขตธนบุรี 3) แนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการแหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงในชุมชน เขตธนบุรี กลุ่มผู้ให้ข้อมูล ประกอบด้วย ผู้ทรงภูมิปัญญาท้องถิ่นเขตธนบุรีที่ดำรงชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงจำนวน 44 คน ผู้บริหารเขตธนบุรี ผู้นำชุมชนจำนวน 40 คน ผู้บริหารสถานศึกษา ครู อาจารย์ศึกษานิเทศก์ในเขตธนบุรี จำนวน 50 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ แบบสัมภาษณ์ และแนวคำถามสำหรับสนทนากลุ่ม การวิเคราะห์ข้อมูล ใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) ภูมิปัญญาท้องถิ่นเขตธนบุรีส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีอายุ 61 ปี ขึ้นไปจบการศึกษาระดับประถมศึกษาหรือต่ำ กว่า อาศัยอยู่ในแขวงบางยี่เรือมากที่สุด ผลงานส่วนใหญ่เป็นงานที่ต้องใช้ฝีมือและมีความเก่าแก่สืบทอดมารุ่นต่อรุ่น กระบวนการเรียนรู้และสั่งสมประสบการณ์มีลักษณะที่แตกต่างกันคือ การเรียนรู้ด้วยตนเอง การสืบทอดจากบรรพบุรุษ การเรียนรู้จากครูอาจารย์ และการรับการฝึกอบรม สำหรับกรรมวิธีในการผลิตก็จะไม่ซับซ้อนเน้นการผลิตที่ทำกันได้ง่ายและใช้วัสดุที่มีอยู่ในท้องถิ่น 2) สภาพการนำภูมิปัญญามาใช้ มีทั้งการเชิญไปสอนที่สถานศึกษาและพานักเรียนไปศึกษาเรียนรู้ที่บ้านของผู้ทรงภูมิปัญญา และมีหลากหลายกลุ่มสาระการเรียนรู้ที่เชิญไปสอน ทั้งในและนอกเวลาเรียน ปัญหาที่พบคือ การขาดงบประมาณสนับสนุนการย้ายภูมิลำเนาหรือปิดกิจการของผู้ทรงภูมิปัญญา การประสานงาน 3) แนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการ คือ ควรมีหน่วยงานหลักรับผิดชอบในการจัดรวบรวมภูมิปัญญาท้องถิ่นโดยเชิญผู้เกี่ยวข้องมาทำงานร่วมกัน โดยทำเป็นทำเนียบภูมิปัญญาท้องถิ่นเขตธนบุรี มีการจัดการความรู้และจัดทำ เป็นหนังสือหรือเอกสาร หรือซีดี แจก การเผยแพร่ข้อมูลในรูปของเว็บไซต์โดยมีหน่วยงานรับผิดชอบ พร้อมทั้งมีการฝึ กอบรมนักเรียน/นักศึกษาเป็นมัคคุเทศก์แนะนำ การจัดเป็นงานนิทรรศการภูมิปัญญาท้องถิ่นในทุกปี หรือทุกภาคเรียนร่วมกัน และผู้บริหารสถานศึกษาควรมีนโยบายส่งเสริมหลักสูตรท้องถิ่นในสถานศึกษาอย่างจริงจัง และ การประชาสัมพันธ์เผยแพร่ในสื่ออื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง