แนวทางการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม : กรณีศึกษาชุมชนวัดบางหัวเสือ อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ

Abstract

การวิจัยเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษา 1)บริบทของชุมชนและวิถีชีวิตของชุมชนวัดบางหัวเสือ 2)ทรัพยากรการท่องเที่ยวและสภาพปัจจุบันของการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของชุมชนวัดบางหัวเสือ 3)ผลกระทบจากการท่องเที่ยวที่เป็นอยู่ในปัจจุบันของชุมชนวัดบางหัวเสือ และ4)แนวทางการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมบริเวณชุมชนวัดบางหัวเสือให้บรรลุศักยภาพสูงสุด ประชากรผู้ให้ข้อมูลได้แก่ นักท่องเที่ยว ผู้นำชุมชน ประชาชนในพื้นที่และเจ้าหน้าที่ของรัฐ เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์ และแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยการหาค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ส่วนข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า1)ชุมชนวัดบางหัวเสือเป็นชุมชนริมแม่น้ำเจ้าพระยา สภาพพื้นที่มีลำคลองต่างๆ แยกจากแม่น้ำเข้ามาหลายสาย ทำให้ในอดีตประชาชนในย่านนี้มีอาชีพทำสวน ตกกุ้ง และจับปลา สำหรับการเดินทางจะใช้เรือเป็นพาหนะ และมีท่าเทียบเรือของวัดเป็นศูนย์รวมของผู้เดินทาง ต่อมาได้จัดให้มีตลาดริมน้ำขึ้นในปี พ.ศ. 2547 ประกอบกับรัฐบาลส่งเสริมการท่องเที่ยวจึงส่งผลให้ในปัจจุบันชาวสวนส่วนหนึ่งเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของตนเองไปเป็นพ่อค้า แม่ค้า เนื่องจากมีนักท่องเที่ยวสนใจเดินทางเข้ามาชมวัดและซื้อสินค้าจำนวนมาก 2)ชุมชนวัดบางหัวเสือมีทรัพยากรการท่องเที่ยวที่สำคัญ ได้แก่ พิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน ตลาดริมน้ำ สถาปัตยกรรมสมัยใหม่ของโบสถ์วัดบางหัวเสือ ซึ่งภายในมีภาพจิตกรรมฝาผนังเกี่ยวกับพุทธประวัติที่สวยงาม 3)ผลจากการท่องเที่ยวทำให้ชุมชนมีการปรับตัวเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม มีอาชีพใหม่ๆ เกิดขึ้น ขนบธรรมเนียมประเพณี และรักษาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชุมชน รวมทั้งมีการเพิ่มผลผลิตเพื่อสนองความต้องการของตลาด 4)แนวทางในการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของชุมชนวัดบางหัวเสือให้บรรลุศักยภาพสูงสุด ควรดำเนินการดังนี้ ด้านพิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน ควรมีการเพิ่มแสงสว่างภายในตู้ที่เก็บวัตถุโบราณ รวมถึงควรมีป้านบอกที่มาและความสำคัญของสิ่งต่างๆ ตลอดจนมีมัคคุเทศก์นำชม ด้านตลาดริมน้ำ ควรควบคุมราคาสินค้าที่จำหน่ายโดยติดป้ายบอกราคา ควรส่งเสริมมารยาทอันดีของพ่อค้าแม่ค้า และควรทำความสะอาดตลาดเป็นประจำ ด้านจิตรกรรมฝาผนัง ควรมีเอกสารอธิบายรายละเอียดของภาพต่างๆ เพื่อผู้ชมได้ศึกษาเรียนรู้ด้วยตนเอง ด้านการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยว ควรปรับปรุงและตกแต่งสภาพแวดล้อมให้สวยงาม มีระเบียบ และสะดวกสบาย ควรให้ประชนชาในพื้นที่มีส่วนร่วมดูแลความปลอดภัยของนักท่องเที่ยวควรประชาสัมพันธ์กิจกรรม การท่องเที่ยวให้กว้างขวางมากขึ้น ควรเสริมสร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณีของชุมชน และควรพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนให้น่าสนใจและมีคุณภาพสูงขึ้น นอกจากนี้ภาครัฐควรเข้ามาพัฒนาสาธารณูปโภค และกำหนด กฎ ระเบียบต่างๆ ให้เหมาะสม ด้านกิจกรรมการท่องเที่ยว ควรมีบริการล่องเรืองชมทัศนียภาพของแม่น้ำ ควรจัดให้มีโฮมสเตย์หรือที่พักริมน้ำ และควรจัดกิจกรรมให้เชื่อมโยงกับแหล่งท่องเที่ยวอื่นที่อยู่ใกล้เคียง