บทบาทของหมอพื้นบ้านในปัจจุบัน : กรณีศึกษาหมอพื้นบ้านในอำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติและภูมิหลัง องค์ความรู้ในการรักษา และบทบาทของหมอพื้นบ้านในปัจจุบัน โดยศึกษาหมอพื้นบ้านจำนวน 6 คน จำแนกตามความเชี่ยวชาญในการรักษา 3 ด้าน ด้านละ 2 คน ได้แก่ ด้านพิธีกรรมบำบัด ด้านกายบำบัด และด้านสมุนไพร เป็นการวิจัยเชิงคุรภาพ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยใช้การสัมภาษณ์ทั้งที่เป็นทางการ และไม่เป็นทางการ การสังเกต และการเข้าร่วมกิจกรรมของชมรมหมอพื้นบ้าน อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน ผลการวิจัยพบว่า ประวัติและภูมิหลังของหมอพื้นบ้านส่วนใหญ่ต่างมีญาติเป็นหมอพื้นบ้านมาก่อน ทำให้ได้ซึมซับองค์ความรู้ในการรักษาและได้รับการปลูกฝังให้สืบทอด หมอพื้นบ้านทุกคนต่างให้ความสำคัญต่อข้อปฏิบัติและจรรยาบรรณที่ได้รับการถ่ายทอดมา ทำให้ได้รับความเชื่อถือจากคนทั่วไป ในด้านองค์ความรู้ในการรักษา มีการปรับปรุงรูปแบบ ขั้นตอน และอุปกรณ์ในการรักษาตามความเชื่อและประสบการณ์ของหมอแต่ละคน และแม้คนในชุมชนจะให้ความสำคัญในการรักษาต่อหมอพื้นบ้านน้อยลง หมอพื้นบ้านทุกคนก็ยอมรับและยังคงมุ่งมั่นที่จะทำการรักษาต่อไป ในปัจจุบันบทบาทของหมอพื้นบ้านแม้ถูกมองว่าเป็นเพียงทางเลือกที่สองในการรักาา แต่หมอพื้นบ้านก็ยังคงยืดมั่นต่อบทบาทของตนและเห็นความสำคัญในการรวมกลุ่มกัน เพื่อให้เกิดความเข้มแข็งในบทบาทของตน เป็นวิธีการที่ทำให้เกิดการช่วยเหลือซึ่งกันและกันทำให้รู้สึกว่าไม่โดดเดี่ยวดังในอดีตที่ผ่านมา บทบาทของหมอพื้นบ้านไม่ใช่มีเพียงด้านการรักษาอย่างเดียวเหมือนแพทย์แผนปัจจุบัน แต่ยังมีบทบาททางสังคมซึ่งถือเป็นจุดเด่นของหมอพื้นบ้านทุกคนและคนในท้องถิ่นยังคงให้การยอมรับ