หลักธรรมของพระพุทธศาสนาที่ปรากฎในมหานารทกัสสปชาดก

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ความหมายของชาดกและประวัติความเป็นมาของ มหานารทกัสสปชาดก 2) วิเคราะห์หลักธรรมในพระพุทธศาสนาที่ปรากฏในมหานารทกัสสปชาดก 3) ความหมาย ประเภท ความสำคัญของอุเบกขาบารมี และ 4) เพื่อนำหลักธรรมในพระพุทธศาสนาที่ปรากฏในมหานารทกัสสปชาดกมาประยุกต์ใช้ในสังคมปัจจุบัน เป็นการวิจัยเอกสารโดยการศึกษาข้อมูลจากแหล่งต่างๆ เช่นพระไตรปิฎก เอกสารผลงานการวิจัยของนักวิชาการผู้เชี่ยวชาญ ตลอดจนผลงานของผู้รู้ในทางพระพุทธศาสนาที่เกี่ยวข้อง นำเสนอเชิงพรรณนาวิเคราะห์ ผลจากการวิจัยพบว่า 1) ชาดกเป็นเรื่องของพระพุทธเจ้าที่มีมาในชาติก่อนๆ ตามที่กล่าวไว้ในพระไตรปิฎก ความเป็นมาของมหานารทกัสสปชาดก เป็นเรื่องที่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสเล่าขณะประทับ ณ กัปปาสิกวนาสณฑ์ ก่อนเสด็จต่อไปยังตำบลอุรุเวลาเสนานิคมเพื่อโปรดชฎิล 3 พี่น้องมหานารทกัสสปชาดกเป็นชาดกเรื่องที่แปดในจำนวนชาดกสิบเรื่อง ที่พระพุทธเจ้าเสวยพระชาติ เป็นพรหมปลดเปลื้องพระเจ้าอังคติราชจากมิจฉาทิฏฐิได้และทรงสอนมิให้ประมาท พระเจ้าอังคติราชทรงเชื่อฟัง โอวาทของมหานารทกัสสปะและทรงบำเพ็ญกุศลต่างๆ เป็นอันมาก ครั้นสวรรคตแล้วได้ไปอุบัติในเทวโลก 2) หลักธรรมที่ได้จากการปรากฏในมหานารทกัสสปชาดก คือ อุเบกขา ซึ่งหมายถึงการวางจิตเป็นกลาง 3) ประเภทของอุเบกขา มี 10 ประเภท ได้แก่ ฉฬังคุเบกขา พรหมวิหารุเบกขา โพชฌังคุเบกขา วิริยุเบกขา สังขารุเบกขา เวทนุเบกขา วิปัสสนุเบกขา ตัตรมัชฌัตตุเบกขา ฌานุเบกขา และปริสุทธุเบกขา 4) การประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน การมีเมตตา กรุณา มุทิตา เป็นสิ่งที่ดี แต่ควรประกอบด้วยการวางอุเบกขา และพิจารณาว่า สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรมที่ได้กระทำไว้ จะดีหรือชั่วก็ตาม กรรมนั้นย่อมส่งผลอย่างยุติธรรมตามที่เขาผู้นั้นได้กระทำไว้อย่างแน่นอน