การประเมินความหลากหลายทางพันธุกรรมของลีลาวดีโดยใช้เทคนิค RAPD

Abstract

ลีลาวดี (Plumeria spp.) เป็นไม้ดอกที่เป็นที่นิยมเพราะดอกมีสีสันหลากหลาย สวยงาม และมีกลิ่นหอม จึงถือเป็นพืชที่สำคัญทางเศรษฐกิจอีกชนิดหนึ่ง ลีลาวดีมีอยู่ด้วยกันหลายสายพันธุ์ที่แตกต่างกันไป แต่ในประเทศไทยยังไม่มีการศึกษาความหลากหลายทางพันธุกรรมและจัดกลุ่มลีลาวดีด้วยเทคนิคทางด้านเครื่องหมายโมเลกุลมาก่อน ดังนั้นวัตถุประสงค์ของงานวิจัยนี้จึงสนใจที่จะศึกษาความหลากหลายทางพันธุกรรมของลีลาวดีโดยใช้เครื่องหมาย random amplified polymorphic DNA (RAPD) โดยดีเอ็นเอของลีลาวดีจำนวน 50 ตัวอย่าง ที่สุ่มเก็บจากบริเวณพื้นที่มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี กรุงเทพมหานคร และพื้นที่ใกล้เคียง ถูกนำมาทดสอบด้วยเครื่องหมาย RAPD จำนวน 20 เครื่องหมาย ผลการวิจัยพบว่าลีลาวดีจำนวน 47 ตัวอย่าง สามารถสร้างลายพิมพ์ดีเอ็นเอได้หลังจากทดสอบด้วยเครื่องหมาย RAPD ทั้ง 20 เครื่องหมาย โดยจำนวนแถบดีเอ็นเอที่สร้างได้ทั้งหมดมีจำนวน 351 แถบ มีค่าเฉลี่ยของเปอร์เซ็นต์ polymorphism เท่ากับ 99.58%, ค่าเฉลี่ยของค่า polymorphism information content (PIC) เท่ากับ 0.33 ค่าเฉลี่ยของค่า resolving power (RP) เท่ากับ 8.52 ค่าเฉลี่ยของค่า effective multiplex ratio (EMR) เท่ากับ 17.45 และค่าเฉลี่ยของค่า marker index (MI) เท่ากับ 5.80 เมื่อวิเคราะห์การจัดกลุ่มด้วยวิธี unweighted pair-group method using arithmetic average (UPGMA) พบว่าลีลาวดีทั้ง 47 ตัวอย่าง สามารถแบ่งออกได้เป็น 4 กลุ่ม (กลุ่ม A-D) นอกจากนี้เมื่อการวิเคราะห์การจัดกลุ่มความใกล้ชิดทางพันธุกรรมด้วยวิธี principle component analysis (PCA) พบว่าลีลาวดีในกลุ่ม A แบ่งกลุ่มออกจากกันได้เป็น 3 กลุ่มย่อย จากผลการจัดกลุ่มพบว่าตัวอย่างลีลาวดีไม่สามารถแยกจากกันหรือถูกจัดกลุ่มด้วยลักษณะทางสัณฐานวิทยาที่ปรากฏให้เห็นภายนอกได้ โดยข้อมูลที่ได้จากงานวิจัยนี้สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในด้านการอนุรักษ์พันธุกรรม การศึกษาด้านอนุกรมวิธาน และการปรับปรุงพัฒนาสายพันธุ์ลีลาวดีได้ในอนาคต