การคบบัณฑิตในพระพุทธศาสนาเถรวาท

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาหลักการคบบัณฑิตในพระพุทธศาสนาเถรวาท คุณสมบัติตลอดจนหน้าที่ของบัณฑิต และประโยชน์ที่เกิดจากการคบบัณฑิต โดยศึกษาจากคัมภีร์พระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย และพระไตรปิฎกภาษาบาลีฉบับมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยา ใช้วิธีดำเนินการวัจเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า หลักการคบบัณฑิตในพระพุทธศาสนาเถรวาท กระทำด้วยการเข้าใกล้ หมั่นเข้าไปนั่งใกล้ ฟังคำแนะนำของท่าน มีบัณฑิตเป็นสหาย มีบัณฑิตเป็นเพื่อน การพยายามถ่ายทอดเอานิสัยใจคอและคุณงามความดีของบัณฑิตมาสู่ตน การกระทำตามอย่างที่บัณฑิตกระทำ เป็นต้น คุณสมบัติของบัณฑิต คือผู้ประกอบตนอยู่ในสุจริต 3 มีกายสุจริต วจีสุจริต และมโนสุจริต เป็นต้น บัณฑิตเป็นผู้ไม่มีภัย ไม่มีอุปสรรค ไม่มีอุปัททวะ มีศรัทธาตั้งมั่นไม่หวั่นไหวในพระรัตนตรัย หน้าที่ของบัณฑิต บัณฑิตระดับครอบครัวมีหน้าที่สร้างบุคลากรที่ดีสู่สังคม ให้การอบรมสั่งสอนบุตรธิดาให้เป็นคนดี บัณฑิตระดับสังคมมีหน้าที่ตอบแทนคุณให้แก่สังคม โดยมีหลักพรหมวิหารธรรมในการทำงานให้แก่สังคม บัณฑิตระดับชาติมีหน้าที่บริหารบ้านเมืองให้ประชาชนอยู่ดีมีความสุข บัณฑิตระดับโลกมีหน้าที่สั่งสอนประชาชนให้ดำรงอยู่ในศีลธรรม ประโยชน์ของการคบบัณฑิต คือ ทำให้ได้รับแต่ความเจริญ ทำให้ไม่มีอุปสรรคในการดำเนินชีวิต ไม่มีภัย ไม่อุปัททวะต่างๆ การคบบัณฑิตทำให้เกิดประโยชน์สูงสุด สามารถเข้าสู่กระแสพระนิพพานได้ เพราะอาศัยกัลยาณมิตร ผู้เป็นบัณฑิตย่อมสามารถเจริญอริยมรรคมีองค์ 8 ให้เจริญมากได้