การพัฒนาบุคลากรผ่านหลักสูตรที่จัดโดยพระไพศาล วิสาโล

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการพัฒนาจริยธรรมของบุคลากรของโรงเรียนวรรณสว่างจิต ซึ่งผ่านการอบรมตามหลักสูตรการพัฒนาชีวิตและจิตใจที่จัดโดยพระไพศาล วิสาโลการศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพวิธีการเลือกตัวอย่างแบบเจาะจงจากบุคลากรที่ผ่านการอบรมมาแล้ว 2 ครั้ง จำนวน 8 คน วิธีเก็บข้อมูลใช้การสัมภาษณ์ และการศึกษาจากบันทึกการเล่าความรู้สึกประสบการณ์จากการอบรม การวิเคราะห์ข้อมูลใช้แนวคิดการพัฒนาจริยธรรมตามหลักพุทธธรรมจากงานของพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต) และแนวคิดสังคมวิทยาเกี่ยวกับความสำคัญของอารมณ์รู้สึกทางศาสนา ผลการวิจัยพบว่า บุคลากรได้เกิดการพัฒนาจริยธรรมซึ่งประกอบด้วยการพัฒนาในสามด้านอันเกี่ยวข้องกัน ได้แก่ ด้านความคิด ด้านอารมณ์ และด้านพฤติกรรม กล่าวคือ ในด้านความคิด ได้รับความเข้าใจที่ชัดเจนเกี่ยวกับความสำคัญของ “มุมมองหรือวิธีคิด” ในการรับรู้ตนเองและผู้อื่น ตลอดจนได้มีความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับมโนทัศน์ “สติ” ว่าเป็นหัวใจของการปฏิบัติที่ถูกต้องต่อตนเองและผู้อื่น ในด้านอารมณ์ เกิดการพัฒนาอารมณ์บวกเพิ่มมากขึ้นดังเช่น อารมณ์สงบ ความเมตตา ความกรุณาในด้านพฤติกรรม ทำให้ปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นเป็นไปในทางที่ดีขึ้น การที่หลักสูตรการพัฒนาชีวิตและจิตใจนี้มีผลต่อการพัฒนาจริยธรรมของบุคลากรนั้นที่สำคัญเป็นเพราะหลักสูตรดังกล่าวให้ความสำคัญกับบทบาทของอารมณ์กับการพัฒนาจริยธรรมโดยมีการจัดกิจกรรมเกี่ยวกับ “มรณานุสติ” หรือ การระลึกถึงเรื่องความตาย ซึ่งมีผลทำให้ผู้เข้ารับการอบรมได้ตระหนักถึงความไม่ประมาท การมีความเพียรในการมุ่งกระทำคุณงามความดีอย่างเต็มที่ขณะที่ยังมีชีวิตอยู่ เนื่องจากความตายซึ่งเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นแน่นอนกับทุกชีวิตนั้น เป็นสิ่งที่ไม่อาจคาดหมายได้แน่นอนว่าจะเกิดขึ้นเมื่อใด